به گزارش روابط عمومی دانشگاه حضرت معصومه علیها السلام در شانزدهمین پیش‌نشست «همایش ملی مدیریت تراز انقلاب اسلامی در اندیشه و سیره آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی)» که در بهار ۱۴۰۴ با حضور اساتید و پژوهشگران حوزه علوم انسانی برگزار شد، دکتر علیرضا عباسی صدر، عضو هیئت علمی دانشگاه حضرت معصومه (س)، با ارائه‌ای علمی و تحلیلی به موضوع «حلقه‌های میانی و نقش آن در تحقق حکمرانی متعالی» پرداخت.

دکتر عباسی صدر در این نشست، با تأکید بر نگاه تمدنی به انقلاب اسلامی، حلقه‌های میانی را یکی از عناصر کلیدی تحقق حکمرانی متعالی دانست و بیان کرد: انقلاب اسلامی تنها یک حرکت سیاسی نبوده، بلکه یک گفتمان تمدنی است که برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، نیازمند شکل‌گیری ساختارهایی چون حلقه‌های میانی است.

وی با اشاره به پنج مرحله سیر انقلاب اسلامی از منظر مقام معظم رهبری ـ شامل انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن اسلامی ـ تصریح کرد که حلقه‌های میانی می‌توانند به‌عنوان واسطه‌ای فعال و خلاق بین مردم و نظام سیاسی، در عبور از مرحله دولت اسلامی به جامعه اسلامی نقش‌آفرینی کنند.

در این ارائه، دکتر عباسی صدر ضمن تبیین مفهوم حکمرانی متعالی، آن را فراتر از حکمرانی خوب دانست و گفت: حکمرانی متعالی نه تنها به بهبود کارآمدی، شفافیت و پاسخگویی می‌پردازد، بلکه با رویکردی الهی، به‌دنبال هدایت جامعه به سوی کمال و تحقق عدالت الهی است.

وی افزود: حلقه‌های میانی، برخاسته از دل مردم، متشکل از نیروهای جوان، مؤمن، انقلابی و دغدغه‌مند هستند که بدون وابستگی به ساختارهای رسمی، در حل مسائل اجتماعی و ملی وارد می‌شوند و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در بدنه جامعه تقویت می‌کنند.

دکتر عباسی صدر حلقه‌های میانی را با جامعه مدنی در ادبیات غربی مقایسه و تأکید کرد که هرچند از نظر کارکرد ممکن است شباهت‌هایی داشته باشند، اما حلقه‌های میانی برخلاف جامعه مدنی سکولار، در بستر گفتمان انقلاب اسلامی و با پیوند با ولایت، معنا پیدا می‌کنند و در خدمت تحقق دولت اسلامی قرار می‌گیرند.

وی همچنین با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب، مشارکت مردمی را مهم‌ترین رکن حکمرانی متعالی معرفی کرد و گفت: حلقه‌های میانی نسخه بومی‌شده‌ای برای تحقق این مشارکت در مسیر اهداف انقلاب اسلامی هستند. این حلقه‌ها می‌توانند ایده‌پردازی، تصمیم‌سازی و پیوند مردم با دولت را تسهیل کرده و به تحرک اجتماعی در مسیر تمدن‌سازی منجر شوند.

در بخش دیگر این نشست، دکتر جامی‌پور، عضو هیات علمی گروه مدیریت دانشگاه حضرت معصومه علیها السلام با معرفی مفاهیم پایه‌ای هوش‌مصنوعی، به نقش روزافزون این فناوری در تصمیم‌گیری‌های تحلیلی، ارائه خدمات عمومی، افزایش شفافیت و اتوماسیون فرآیندهای اداری و حکمرانی پرداخت. وی تأکید کرد که هوش‌مصنوعی امروز به‌عنوان یکی‌از پیشران‌های تحول در حکمرانی دیجیتال شناخته می‌شود و می‌تواند با بهینه‌سازی عملکرد سازمان‌ها، موجب بهبود کیفیت خدمات گردد.
در ادامه، جایگاه جمهوری‌اسلامی‌ایران در رتبه‌بندی‌های جهانی مورد بررسی قرار گرفت. به گفته دکتر جامی‌پور، طبق شاخص آمادگی دولت‌ها برای بهره‌برداری‌از هوش‌مصنوعی که در سال ۲۰۲۴ توسط مؤسسه Oxford Insights منتشر شده است، ایران در میان ۱۹۳ کشور در رتبه ۹۱ قرار دارد. این جایگاه در سطح منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا معادل رتبه ۱۶ است. همچنین بر اساس گزارش سال ۲۰۲۴ نشریه Nature، ایران در جایگاه سیزدهم جهان از نظر تولیدات علمی در حوزه هوش‌مصنوعی قرار دارد.

در بخش سوم، دکتر جامی‌پور به چالش‌های جدی اخلاقی و اجتماعی ناشی‌از توسعه پرشتاب هوش‌مصنوعی پرداخت. وی از مسائلی چون تبعیض الگوریتمی، از بین رفتن فرصت‌های شغلی، تمرکز قدرت و ثروت، و استفاده نظامی‌از فناوری‌های هوش‌مصنوعی سخن گفت. مثال‌هایی چون بهره‌برداری رژیم صهیونیستی از سامانه‌های بدون سرنشین برای هدف‌گیری انسانی و گزارش‌های عملکرد هوش‌مصنوعی در جنگ‌ها، این بخش از سخنرانی را ملموس‌تر و نگران‌کننده‌تر ساخت.

در بخش پایانی نشست، بیانات مقام‌معظم‌رهبری درباره هوش‌مصنوعی محور بحث قرار گرفت. دکتر جامی‌پور با اشاره به سخنان کلیدی رهبر انقلاب، تأکید کرد که ایشان توسعه هوش‌مصنوعی را از اولویت‌های راهبردی کشور دانسته‌اند و بر لزوم قرار گرفتن ایران در میان ده کشور اول دنیا در این حوزه تأکید کرده‌اند. به گفته ایشان، «اگر ملتی در زمینه‌ی این دانش‌های جدید عقب بیفتد، سرنوشتش همان خواهد شد که در دوران استعمار اتفاق افتاد؛ یعنی فقیر ماندن و ذلیل شدن.»

وی همچنین به اقدامات اجرایی همچون تشکیل ستاد ملی هوش‌مصنوعی، تدوین سند ملی، و شکل‌گیری انجمن‌های تخصصی اشاره کرد که همه در راستای تحقق منویات رهبری و آماده‌سازی بستر حکمرانی هوشمند در کشور است.

شایان ذکر است  «همایش ملّی مدیریت تراز انقلاب اسلامی در اندیشه و سیره آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله)» به اهتمام دانشگاه معارف اسلامی برگزار خواهد شد.